[ad_1]
De banden tussen voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes en taxidienst Uber bleken afgelopen week wel erg nauw. Naast kritiek op Kroes zorgde het ook voor veel discussie over politici die na hun carrière het lobbycircuit ingaan. Hoe streng zijn de regels voor lobbywerk eigenlijk?
Het is velen een doorn in het oog: ministers en staatssecretarissen die na hun politieke carrière aan het werk gaan als lobbyist. De vrees bestaat dat de belangen van bepaalde bedrijven of bedrijfstakken daardoor wel erg zwaar wegen bij het maken van nieuwe wetten. Ook zorgt het voor minder vertrouwen in de politiek. Tijd voor strengere regels, vinden velen.
Die regels komen er ook aan, maar vooralsnog is het lobbybeleid in ons land redelijk soepel. Zo is er geen openbaar register waarin alle lobbyisten zich verplicht moeten registreren. Er is wel een register, maar dat is op basis van vrijwilligheid. De minder dan honderd personen die daarin staan, vormen maar een klein deel van alle lobbyisten die in Den Haag op de koffie komen.
Ook is er geen verplichting om elk contact tussen een kabinetslid en een lobbyist vast te leggen in een openbaar register en duidelijk te maken waarover is gesproken. Daarnaast zouden critici graag zien dat er een onafhankelijke commissie komt die een oordeel geeft als een bewindspersoon stopt en daarna een overstap naar het lobbycircuit wil maken.
Ex-minister mag niet lobbyen op eigen beleidsterrein
Wel is het voor ministers en staatssecretarissen in Nederland verboden om in de eerste twee jaar na hun vertrek aan de slag te gaan als lobbyist in het vakgebied waar ze als bewindspersoon actief waren. Dus een voormalig minister van Energie mag bijvoorbeeld niet aan de slag bij een belangenvereniging voor energieproducenten.
Dat verbod is recent uitgebreid. Een ex-minister mag voortaan de eerste twee jaar na het vertrek ook niet meer werken als lobbyist binnen een sector die raakvlakken heeft met zijn voormalige beleidsterrein. Dit is onder meer ingevoerd als reactie op een overstap van ex-minister Cora van Nieuwenhuizen vorig jaar.
Zij was minister van Infrastructuur en Waterstaat en stapte vanuit die functie vrijwel meteen over naar belangenvereniging Energie Nederland. Ze was weliswaar geen minister van Energie, maar hield zich tijdens haar ministerschap wel bezig met energievraagstukken, bijvoorbeeld bij de vrachtwagenheffing. Dergelijke overstappen moeten door de onlangs ingevoerde maatregel dus niet meer mogelijk zijn.
Er staat nog meer op stapel. Zo zijn er plannen voor een onafhankelijke commissie die kan oordelen als ex-bewindspersonen een overstap willen maken. Ook komt er een gedragscode over hoe om te gaan met lobbyisten en wil het kabinet de eerder genoemde ‘afkoelperiode’ van twee jaar vastleggen in de wet. Verder is onlangs een motie aangenomen in de Tweede Kamer om een verplicht lobbyregister in te voeren. Wanneer de regels worden ingevoerd, is nog niet duidelijk.
Wat de Europese Commissie (EC) betreft mag het allemaal wel wat sneller in Nederland. De commissie spoorde het kabinet afgelopen week daarom aan om haast te maken met strakkere regels. Dit moet ook duidelijk maken hoe politici moeten omgaan met lobbyisten, waarbij het vooral van belang is dat er straffen komen voor wie zich niet aan de regels houdt. Daarnaast wil Brussel dat er wetten komen die duidelijk maken hoe politieke partijen worden gefinancierd.
Regels in Brussel iets strenger dan in Nederland
De EC heeft Nederland weliswaar op de vingers getikt, maar ook in Brussel zelf is regelmatig commotie over bewindspersonen die gaan lobbyen. Hoe streng zijn de Europese regels eigenlijk?
Die zijn in ieder geval strenger dan in Nederland. Zo is er in de Europese Unie een register waarin lobbyisten zich moeten inschrijven, evenals de organisatie die ze vertegenwoordigen. In dat zogeheten transparantieregister staan inmiddels ruim 12.500 vermeldingen. Zonder zo’n inschrijving is het niet toegestaan om contact te hebben met iemand van de Europese Commissie, het Europees Parlement of de Europese Raad.
De helft van de inschrijvingen bestaat uit bedrijven en bedrijfsverenigingen. Verder staan er onder andere ngo’s, denktanks en advocatenkantoren in. In het register staan onder meer de naam van de organisatie, de contactpersoon en de onderwerpen waarover is gesproken of de rapporten waaraan een bijdrage is geleverd. Shell, Google en Facebook-moederbedrijf Meta staan bijvoorbeeld in het register, evenals belangenorganisaties als de ANWB, VNO-NCW, FNV, Greenpeace en Amnesty International.
Ook kijkt de EU naar ex-Eurocommissarissen, zoals Kroes, die willen overstappen naar een lobbyfunctie. Voormalige commissarissen die zo’n carrièreswitch willen maken, moeten in de eerste twee jaar na hun aftreden toestemming vragen aan de EC voor hun nieuwe baan. Die kan zo’n overstap ontraden.
Uitgangspunt daarbij is dat EU-bewindspersonen in de eerste twee jaar niet mogen lobbyen op het vakgebied waar ze als commissaris verantwoordelijk voor waren. En bij voorkeur daarna ook niet.
Zo heeft de commissie Kroes ontraden aan de slag te gaan bij Uber, maar de voormalige Eurocommissaris voor Digitale Zaken is toch in dienst gegaan bij de taxidienst. Ze blijkt zelfs al vóór de officiële overstap voor het bedrijf te hebben gewerkt. De EC heeft daarom nu opheldering gevraagd aan Kroes over haar activiteiten voor Uber.
[ad_2]
Source link
التعليقات